การเกิดขึ้นของสังคม ลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ๒

 ล่องแม่น้ำเจ้าพระยา สู่สามโคก-ปทุมธานี 

ตอน ๑ : การเกิดขึ้นของสังคม ลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา (๒)

ปฏิพัฒน์ พุ่มพงษ์แพทย์

“ดินดอนสามเหลี่ยมเจ้าพระยา” [Chao Phraya Delta] 

หรือ ที่รู้จักกันทั่วไปว่า “ลุ่มน้ำเจ้าพระยา”นั้น 

ก็คงเหมือนกับพื้นที่ลุ่มแม่น้ำในที่อื่นๆ ของโลก

ที่เป็นแหล่งเกิดของบ้านเมืองและรัฐ ที่ใหญ่โตในสมัยโบราณ 

ไม่ว่าจะเป็นลุ่มแม่น้ำไนล์ของอียิปต์ 

ลุ่มแม่น้ำสินธุของอินเดีย 

ลุ่มแม่น้ำโขงในประเทศเวียดนาม และกัมพูชา 

และลุ่มแม่น้ำอิรวะดีของพม่า 

ต่างก็มีพัฒนาการของบ้านเมืองที่คล้ายคลึงกัน นั่นก็คือ 

เมืองใหญ่เมืองสำคัญทางการเมืองและเศรษฐกิจ 

มักตั้งอยู่บนฝั่งของแม่น้ำที่ติดต่อกับภายนอกทางทะเล

และภายในทั้งทางน้ำและทางบก 

และมีพัฒนาการทางสังคมมนุษย์จนเป็นบ้านเป็นเมืองที่สำคัญเกิดขึ้น 

ด้วยเหตุ สภาพทางภูมิศาสตร์เป็นปัจจัยสำคัญ  (ศรีศักดิ์ วัลลิโภดม)

ในสมัยอยุธยา ยังไม่ได้เรียกชื่อ แม่น้ำสายนี้ ว่า “แม่น้ำเจ้าพระยา” 

แต่มีชื่อ ที่ปรากฏในเอกสารจดหมายเหตุ 

“ระยะทางพระอุบาลีไปลังกาทวีป”  จ.ศ.๑๑๑๔ ปีวอก ( พ.ศ.๒๒๙๕) 

ตรงกับปีที่ ๒๑ ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ 

เรียกพื้นที่แห่งหนึ่ง ที่อยู่ใต้เมืองพระประแดง ลงไปถึงปากอ่าวไทย ว่า

 “น้ำเขียวปากน้ำบางเจ้าพญา”