"วัดโบสถ์" ต.สามโก้ จ.อ่างทอง
โบราณสถานบนเส้นทางลำน้ำสำคัญ "สามโก้"
โยงใยสายสัมพันธ์ระหว่าง
พระนครศรีอยุธยา และ สุพรรณภูมิ
นานพอ ๆ กับ
ราชธานีศรีอยุธยา
ตามประวัติ "สามโก้" เดิมเป็นชื่อของหมู่บ้านบ้านสามโก้
แม้จะยังหาความหมายของชื่อสามโก้ไม่ได้
แต่ความเป็นไปได้อย่างหนึ่งของชื่อ คือเป็นชื่อของ “ลำน้ำ”
กล่าวคือ (คลอง)ลำน้ำสนุ่น ๑
(คลอง)ลำน้ำขาว ๑
และ (คลอง)ลำน้ำขาว (อีกสายหนึ่ง)
ไหลมารวมเป็นสายเดียวกันที่ "บ้านสามโก้"
ไหลไปลงแม่น้ำน้อย ที่ อำเภอวิเศษชัยชาญ
เส้นทางลำน้ำทั้ง ๓ สายนี้
มีความเชื่อมต่อระหว่างเมือง
สุพรรณบุรี อ่างทอง และ พระนครศรีอยุธยา
ในสมัยอยุธยาเป็นราชธานี
เมืองวิเศษไชยชาญ จึงเป็นเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์
เนื่องจากอยู่ในเส้นทางการเดินทัพทั้งทางเข้า ทางออกของศึก (พม่า)
ที่เดินทัพมาจากทางชายแดนด้านตะวันตก
ดังปรากฏในพระราชพงศาวดาร เรื่องไทยรบพม่า
พระนิพนธ์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
ซึ่งกล่าวถึงเหตุการณ์ใน พ.ศ. ๒๑๓๕
เมื่อครั้งสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงยกกองทัพหลวง
ผ่านบ้านสามโก้เพื่อไปตั้งรับทัพพระมหาอุปราชาที่สุพรรณบุรี
"วัดโบสถ์" อ.สามโก้ จ.อ่างทอง
มีเนินโบราณสถาน ขนาดย่อม หันหน้าไปทางทิศตะวันออก
มีสระน้ำใหญ่ (ขุดใหม่) อยู่ทางด้านหน้า
ก่อนจะถึง ลำน้ำสาขา (ลำสนุน)
บนเนินโบราณสถาน ดังกล่าว ปัจจุบัน
มีปรางค์ เป็นประธานของพระอุโบสถ ที่บูรณะขึ้นใหม่ทั้งหลัง
สถาปัตยกรรมรูปปรางค์ ที่มีขนาดไม่ใหญ่นัก
มีลักษณะป้อมเตี้ยไม่สูงเพรียว
มีซุ้มพระพุทธรูปทั้งสี่ทิศ
ไม่ปรากฎร่องรอยทางขึ้นและห้องเรือนธาตุ
ไม่ปรากฏลวดลายประดับให้เห็น
นอกจากท่อนองค์ของพระพุทธรูปยืนปูนปั้น
ซึ่งดูแล้วคล้ายคลึงกับพระพุทธรูปประดับในซุ้มพระปรางค์
วัดราชบูรณะ และวัดพระราม
พระปรางค์องค์นี้ ส่วนล่างน่าจะยังไม่ได้รับการขุดแต่ง
แต่โดยหลักฐานอื่นที่สามารถใช้นำมาประกอบ
ในการพิจารณากำหนดอายุโบราณสถานแห่งนี้ คือ
ใบพัทธสีมาคู่ทั้ง ๘ ทิศ ที่ทำด้วยวัสดุที่แตกต่างกัน
คือมีทั้งใบสีมาหินชนวน
และใบสีมาหินทรายแดง
แม้ลวดลายจะไม่วิจิตรเหมือนฝีมือช่างในเมืองหลวงนัก
และหรือ
อาจมีการเคลื่อนย้ายมาจากวัดร้างอื่นใกล้ ๆ กัน
แต่โดยสรุปจากหลักฐานที่ยังปรากฏในปัจจุบัน ที่วัดโบสถ์
ทั้งรูปแบบของปรางค์ และ ใบสีมา
อาจจะกำหนดอายุ โบราณสถาน แห่งนี้ ได้ว่า
ควรสร้างขึ้นในระหว่าง
ปลายพุทธศตวรรษที่ ๒๐ ถึง ปลายพุทธศตวรรษที่ ๒๒
เส้นทางลำน้ำสำคัญ "สามโก้" ที่เป็นโยงใยสำคัญ ระหว่างพระนครศรีอยุธยา และ สุพรรณภูมิ
ปรางค์ประธาน (พระธาตุ) และพระอุโบสถ ที่ยังปรากฎอยู่บนเนินโบราณสถาน วัดโบสถ์
พระพุทธรูปปูนปั้นในซุ้มวัดโบสถ์ อ.สามโก้ จ.อ่างทอง
พระพุทธรูปปูนปั้นในซุ้มพระมหาธาตุ (ปรางค์)วัดพระราม
พระนครศรีอยุธยา สร้างระหว่างพุทธศักราช ๑๙๖๗ - ๑๙๙๑
ใบพัทธสีมาหินทรายแดง
ใบพัทธสีมาหินชนวน
