บันทึกท้ายความทรงจำ (ยาวหน่อย) ดงละคร เมืองลับแลแห่งนครนายก

ตอนที่ ๒ : "เณรกอดไม้ตีกลอง"

ในบริเวณหมู่บ้านนี้เอง

นอกจากจะมีวัดสำหรับเป็นเครื่องประกอบศาสนกิจแล้ว

ยังมีโรงเรียนอีก ๑ หลัง

สำหรับเป็นที่เล่าเรียนของพวกเด็ก ๆ ในหมู่บ้าน

แต่โรงเรียนตั้งห่างออกไปจากชายดงไม้

ไปตั้งอยู่กลางท้องทุ่ง

เวลาเด็ก ๆ ไปโรงเรียน

พวกเขาจะพากันเดินออกมาจากดงบ้าง

หรือตามบ้านที่ตั้งอยู่ชาย ๆ ดงบ้าง

แต่งตัวกันตามสบาย ตามมีตามเกิด

หิ้วกระเป๋าใส่หนังสือ ถือปิ่นโตใส่อาหารสำหรับมื้อกลางวัน

เดินเรื่อย ๆ อย่างไม่รีบเร่งไปตามถนนลูกรัง

ผ่านออกประตูวัดทางด้านทิศเหนือ

ไปประมาณ ๑๕๐ เมตร ก็ถึงโรงเรียนของพวกเขา

ทัศนียภาพเช่นนี้ แม้จะดูเห็นเป็นพื้นที่ ๆ ห่างไกลความเจริญ

แต่ก็หาดูไม่ได้แล้วในเมืองหลวงที่วุ่นวานสับสนและเร่งรีบ

วันไหนมีชั่วโมงกสิกรรม

พวกเด็ก ๆ จะแบกจอบแบกเสียม

ถือมีดถือพร้ามาโรงเรียนด้วย

สิ่งหนึ่งที่เด็กมักชอบทำกัน

เหมือนแฟชั่นเวลามาโรงเรียน และเดินผ่านวัด

ด้วยในเวลานั้น

ใกล้ ๆ กับเส้นทางที่พวกเด็ก ๆ จะต้องเดินผ่านเป็นประจำ

มีต้นจำปีอยู่ต้นหนึ่ง กำลังออกดอกบานสะพรั่ง

พวกเด็ก ๆ มักแวะเวียนเข้าไป

เก็บดอกจำปีเอามาทัดหรือแซมผม

ไม่ได้เก็บเอามาแซมหรือทัดผมคนละดอกสองดอก

แต่คนละหลาย ๆ ดอก

อย่างน้อยที่สุดก็คนละ ๔ – ๕ ดอก

พวกที่เก็บดอกจำปี

ไม่ได้มีเฉพาะพวกเด็กผู้หญิง

เด็ก ๆ ผู้ชายก็เก็บเอามาพันกับผมสั้น ๆ รอบ ๆ ศีรษะ

ได้เหมือนกัน

เด็กบางคนมาโรงเรียนตั้งแต่เช้ามืด

ปีนป่ายขึ้นไปบนต้นจำปีข้างเจดีย์บรรจุอัฐิ

เก็บทุกดอกที่ใช้ได้

ตั้งแต่โคนกิ่งไปจนถึงปลายกิ่ง

เป็นสิ่งที่น่าหวาดเสียวเป็นที่สุด

เมื่อเห็นปลายกิ่งที่น้มไปตามน้ำหนักตัวของคนปีน

หากกิ่งจำปีหัก

พวกเด็ก ๆ คงตกลงไปคอหักตายเป็นแน่แท้

เพราะต้นจำปีไม่ใช่เตี้ย ๆ เรี่ยอยู่กับดิน

สูงพอสมควรทีเดียว

การเก็บดอกจำปีด้วยวิธีดังกล่าว

ทำให้เป็นที่ขัดเคืองใจของสมภารเจ้าวัดเป็นอย่างยิ่ง

เช้า ๆ ท่านจะออกไปยืนตะโกนด่าพ่อด่าแม่เด็ก ๆ

ไปจนแตกกระจัดกระจายไปคนละทิศคนละทาง

บางครั้งก็เป็นพวกลิง ๆ สมุนของท่านเอง คือ

ท่านจะให้พวกลูกศิษย์วัด

ออกไปห้ามปรามพวกขึ้นต้นจำปี

เด็กวัดก็จะพากันวิ่งออกไปกำราบปราบปรามกันถึงโคนต้น

แต่แทนที่พวกสมุนของสมภาร

จะออกไปห้ามปรามแต่เพียงอย่างเดียว

กลับพากันปีนป่ายขึ้นไปเก็บกันเสียเอง

ความจริงต้นเรื่อง ก็คือ

พวกเด็กวัดเหล่านี้เอง ที่พากันฟ้องสมภาร

อาศัยปากสมภารเป็นคนด่า

เพราะพวกเด็กวัดก็นิยมทัดดอกจำปีเหมือนกัน

เด็กวัดนี้ ไม่ใช่เล่นทีเดียว

นอกจากจะทำหน้าที่รบกับพวกเด็ก ๆ

ที่มาเก็บดอกจำปีแทนสมภารแล้ว

ยังหาโอกาสหยอกล้อ

เล่นกับเณรตามประสาเด็ก อีกด้วย

กล่าวคือ ที่บนวัดมีกลองเพลและระฆังแขวนอยู่

เณรมีหน้าที่ในการตี เพื่อบอกสัญญาณ ต่าง ๆ ของวัด

แต่พวกเด็กวัดจะคอยแย่งเณรไปทำหน้าที่เสียเอง

เพราะฉะนั้น

เพื่อไม่ให้พวกเด็กวัดมาแย่งหน้าที่อันสำคัญนี้ไป

เณรจะต้องเหน็บไม้ตีกลองไว้กับรัดประคด

แล้วพกเอาเข้าไปจำวัดด้วย

พฤติกรรมของเณรเป็นเช่นนี้อยู่เสมอ

จนพวกเราขนานสมญานามให้เณรว่า

"เณรผู้นอนกอดไม้ตีกลอง"

เรื่องราวบนวัด

ไม่ได้จบอยู่เพียง

พระ เณร และเด็กวัด เท่านั้น

แม้กระทั่ง "นาค" ผู้เตรียมจะเข้าบวชในพรรษานี้

ซึ่งจะต้องมานอนอยู่ที่วัด

หัดเตรียมตัวเตรียมฝึกการเป็นพระ

ซ้อมขานนาคและฝึกหัดสวดมนต์บทต่าง ๆ

ที่จำเป็นให้คล่องแคล่ว

พวกนาคเหล่านี้ มีประมาณ ๔ – ๕ คน

ช่างเป็นการบังเอิญเสียเหลือเกินสำหรับนาคชุดนี้

ที่จะต้องเข้าโบสถ์พร้อมกัน

เพราะเท่าที่ดู ๆ แล้ว

ล้วนแต่คัดเอาหัวกะทิมารวมกันแท้ ๆ

เวลานาคชุดนี้ซ้อมขานนาค

ชะรอยว่าจะท่องกันเบา ๆ แล้วมันไม่จำ

จึงพากันตะเบ็งเสียงให้ดัง ๆ เข้าไว้

คิดดูเอาเองก็แล้วกัน ว่า

เวลาตะเบ็งเสียงสวดดัง ๆ พร้อมกันทั้ง ๕ คน

จะสนั่นหวั่นไหวขนาดไหน

พอตะเบ็งเสียงสวดภาษาพระกันจนเบื่อแล้ว

ก็หันกลับมาเปลี่ยน

เป็นร้องเพลงภาษาชาวบ้านกันบ้างให้เย็น ๆ ใจ

แต่ก็ยังมีสัมมาคารวะ

เกรงใจหลวงพ่ออยู่บ้าง

ที่เวลาจะร้องเพลงภาษาชาวบ้าน

ก็เลือกเอาเวลาที่หลวงพ่อไม่อยู่วัด

แต่หลวงพ่อก็ช่างกระไร

ไม่ค่อยจะยอมไปไหนเสียด้วย

หนัก ๆ ทนไม่ไหวจริง ๆ

ก็เปลี่ยนมาแต่งทำนองสวดเสียใหม่ให้ทันสมัย

โดยแต่งบทขานนาคให้เป็น

ทำนองเพลงลูกทุ่ง

เสียเลย หมดเรื่องไป

สมภารก็ได้แต่นั่งมองตาปริบ ๆ ไม่รู้จะด่าว่าอย่างไรดี

บรรดานาคทั้งหลายเหล่านี้

ขยันท่องขยันสวดอยู่เสมอมิได้เว้นว่าง

ไม่ว่าจะกิน จะนอน จะถ่ายหนักถ่ายเบา หรือจะอาบน้ำ

มีอยู่วันหนึ่ง

ด้วยอารมณ์ที่อยากจะร้องเพลงให้มันครึกครื้นบ้าง

หาที่เหมาะ ๆ ไม่ได้

จึงชวนกันเข้าไปในห้องน้ำสองคน

ปิดประตูขัดกลอนเป็นอย่างดี

เล่นร้องลำตัดกันอย่างเอิกเริกเป็นที่สนุกสนาน

พวกเราก็เลยได้ฟังกันเพลินไป

แม้จะนึกรำคาญอยู่บ้างก็ตาม

เขาสองคนร้องรำทำเพลงกันอยู่นานพอสมควร

แล้วก็พากันออกจากห้องน้ำมาอย่างเงียบสงบ

กลับขึ้นวัดไป

ตอนเช้าพวกนาคก็จะทำหน้าที่เช่นเดียวกับพระ

คือ เดินอุ่มบาตร์ตามพระเณร ออกไปบิณฑบาต

ดูแล้วแปลกตาดี

มีอยู่เช้าวันหนึ่ง ระหว่างที่นาคออกไปบิณฑบาต

มีชาวบ้านคนหนึ่ง

มายืนทำท่าทำทางชี้หน้าด่าว่านาคคนหนึ่ง

ไม่รู้ว่าไปเคยมีเรื่องกันมาแต่ครั้งไหน

พอวันหลังต่อมา

นาคไม่ยอมเดินผ่านบ้านนั้นเสียแล้ว

เณรพาเดินลัดเข้าอีกทางหนึ่ง

พอกลับถึงวัดก็ได้ยินเสียงหลวงพ่อด่าเสียงขรม

ด้วยเหตุที่นาคไม่ยอมเดินผ่านบ้านโยมสองสามหลังนั้น

หลังจากบิณฑบาตแล้ว

วันไหนสมภารไม่อยู่วัด

นาคกับเณรก็ร่วมวงฉันอาหารด้วยกัน

แต่ถ้าวันไหนสมภารอยู่

นาคก็ต้องนั่งรอให้สมภารกับเณรฉันอาหารเสร็จก่อน

จึงจะกินกันได้ตามกระบวนแบบลูกศิษย์วัดทั่ว ๆ ไป.

เครดิตภาพ Google