พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ยกทัพ จากกรุงเทพ ไปตี ทวาย เมื่อ พ.ศ.๒๓๓๐

 ลำบากนะ.....

กว่า จะรักษา "เอกราช ของชาติไทย" ไว้ได้จนปัจจุบันนี้.

ไม่รู้เหตุ ว่า คนนำทางไม่ชำนาญทาง

หรือ คิดอะไรอยู่ ณ เวลา นั้น 

การยกทัพจะไปตี "ทวาย" 

ในปี มะแม พ.ศ.๒๓๓๐ ของรัชกาล ที่ ๑ 

"เพื่อให้พม่าเห็นว่า ไทยมีกำลังพอจะทำศึกตอบแทนได้บ้าง"

จึงเสด็จนำทัพหลวง ยาตราพยุหทัพหลวง จากกรุงเทพฯโดยทางชลมารค

ดำรัสให้เจ้าพระยารัตนาพิพิธ,เจ้าพระยามหาเสนา,พระยายมราช 

เป็นกองหน้า

พระยาพระคลัง เป็นเกียกกาย

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร (ฉิม) (รัชกาลที่ ๒)

เป็นยกกระบัตร 

สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงเทพหรีรักษ์ (ตัน) 

เป็นทัพหลัง

 เสด็จประทับรอนแรมไปตามระยะทางชลมารค ถึง (เขา)ท่าตะกั่ว แม่น้ำน้อย

เสด็จขึ้นประทับ ณ พระตำหนักค่ายหลวง ที่กองหน้าทำรอไว้

แล้วกองหน้าก็ล่วงหน้าขึ้นไปก่อน

ฝ่ายกองทัพหลวงจึงเสด็จพระราชดำเนินตาม

ฝ่ายข้างเมืองทวาย ได้รับแจ้งว่า กองทัพไทยยกมาทาง

ด่าน "วังปอ" เขาสูง จะมาตีเมืองทวาย

จึงให้ นายทัพยกพลจำนวนหนึ่ง 

ไปตั้งค่าย รอรับ ช่องทางที่มาจาก "ด่านทางวังปอ" 

แล้วให้ เจ้าเมืองทวาย ถือพลอีกจำนวนหนึ่ง 

ไปตั้งค่ายปีกกาสกัดท้องทุ่งทาง 

ซึ่งจะมาจาก "เมืองกลิอ่อง" ถึงเมืองทวาย

แล้วเกณฑ์ทหารอีกส่วนหนึ่ง ขึ้นไปตั้งค่ายรับอยู่ที่ "เมืองกลิอ่อง"

ส่วนในเมืองทวาย ก็เตรียมทหารทั้งพม่าและทวาย 

พร้อมสรรพอาวุธ ทั้ง ปืนเล็ก ปืนใหญ่

ขึ้นประจำเชิงเทินกำแพงเมืองโดยรอบ

ฝ่ายเจ้าพระยารัตนาพิพิธ แม่ทัพหน้าเดินทัพข้ามเขาสูงไปแล้ว

จึงให้พระสุรเสนา,พระยามหาอำมาตย์,แลท้าวพระยานายทัพนายกอง

ล่วงหน้าไปก่อน ได้ปะทะกับพม่าที่มาตั้งค่ายรอ

รบกันเป็นสามารถ ก็หักเอาค่ายพม่า ไม่ได้ 

ต้องหนุนทัพเข้าไปเรื่อย ๆ 

จนพม่าแตก หนีออกทางหลังค่าย ไป "เมืองกลิอ่อง"

กองทัพไทยได้ค่ายพม่า แล้ว ต้องพักรี้พลอยู่ที่ค่ายพม่า วังปอ ๒ วัน

(เพราะหมดแรงทั้งปีนเขา และ รบพม่าที่มาตั้งรับ)

จากนั้น "ทัพหน้า" เคลื่อนติดตามพม่าไปจนถึง ค่าย "เมืองกลิอ่อง"

ทัพหลวงจึงเสด็จขึ้นข้ามเขาสูง

และเขานั้นชันนัก จะทรงช้างพระที่นั่งขึ้นไปมิได้

"ต้องผูกราว" ตั้งแต่เชิงเขาขึ้นไป 

แล้วเสด็จพระราชดำเนินด้วยพระบาท ยึดราว ขึ้นไปตั้งแต่เชิงเขา

เช้าจนถึงเที่ยงจึงถึงยอดเขา

และช้างซึ่งขึ้นเขานั้น ต้องเอางวงยึดต้นไม้ จึงเหนี่ยวตัวขึ้นได้

ช้างที่พลาดพลัดตกเขาลงมาตายทั้งคนทั้งช้าง ก็มีบ้าง

รัชกาลที่ ๑ จึงมีพระราชโองการ ดำรัสว่า

"ไม่รู้ว่าทางนี้เดินยาก พาลูกหลานมาได้รับความลำบากยิ่งนัก"

เมื่อจะลงจากเชิงเขาข้างเมืองทวาย ก็เสด็จพระราชดำเนินทรงยึดราวไปเหมือนตอนขาขึ้นเช่นกัน.

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ ๑ กรุงรัตนโกสินทร์

เส้นทางยกทัพ จากกรุงเทพฯ ไปตี ทวาย เมื่อ พ.ศ.๒๓๓๐

เส้นทางยกทัพ ข้ามเขา จาก "ด่านวังปอ" ไป "เมืองกลิอ่อง" ก่อนเข้าตีเมืองทวาย เมื่อ พ.ศ.๒๓๓๐

จากเมืองกลิอ่อง ( Kaleinaung ) มองกลับมา เห็นทิวเขาตะนาวศรี เส้นแบ่งเขตแดนระหว่างไทยกับพม่า

เจดีย์ในเมือง กลิอ่อง ( Kaleinaung ) เขตเมืองทวาย