เที่ยวแล้วกลับมาเล่า "เมืองนนทบุรี" ๖ เมษายน ๒๕๖๕
ตอน : วัดโปรดเกษ "ปริศนาหน้าบันพระอุโบสถ"
ไม่มีประวัติผู้สร้างวัด แต่เล่าสืบต่อกันมาว่า
เดิมชื่อ “วัดสนามไก่” และเปลี่ยนชื่อใหม่เป็น "วัดโปรดเกษ"
พระอุโบสถมีขนาดไม่ใหญ่นัก
ด้านหน้ามีพาไลยื่นออกมาเป็นห้องโถงส่วนหน้า
หลังคาเป็นแบบหน้าจั่ว ปั้นปูนเป็น ช่อฟ้า ใบระกา และหางหงส์ หยาบ ๆ ฝีมือแบบชาวบ้านไม่ประณีตนัก
ที่หน้าบันแม้จะไม่ประณีตนัก
แต่ก็แอบแฝงไว้ด้วยความหมายที่ชวนคิด กล่าวคือ
หน้าบันทิศตะวันตก ซึ่งเป็นด้านหน้า
รูปหลักปั้นเป็นรูปตะลุ่มรองพานแว่นฟ้า ตั้งอยู่บนโต๊ะขาสิงห์
รองรับพระคัมภีร์ ซึ่งน่าจะเป็นพระไตรปิฎก
มีฉัตร ๓ ชั้น กั้น มีแจกันดอกบัวบูชา
สองข้างมีราชสีห์ จับฉัตร ๓ ชั้นที่ยังไม่ได้กาง
ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น
ได้กำหนดตำแหน่งผู้บังคับบัญชา
ในด้านการปกครองไว้ ๒ ตำแหน่ง คือ
ตำแหน่งอัครมหาเสนาบดี ที่สมุหกลาโหม
ใช้ตราคชสีห์เป็นตราประจำตำแหน่ง
ส่วนตำแหน่งอัครมหาเสนาบดี ที่ สมุหนายกมหาดไทย
ใช้ตราราชสีห์เป็นตราประจำตำแหน่ง
ดังนั้น ผู้สร้างวัดโปรดเกษ นี้
น่าจะมีความเกี่ยวข้องกับอัครมหาเสนาบดี ฝ่ายสมุหกลาโหม
ส่วนหน้าบันด้านหลัง หรือทิศตะวันออก
เป็นพานแว่นฟ้ารองรับผ้าไตร
ประกอบด้วยพัดยศทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ มีหน้าเทวดาอยู่ตรงกลาง
บาตร และหม้อน้ำ
มีเสือจับฉัตร ๓ ชั้น
การตีความหน้าบันด้านทิศตะวันออก นี้
น่าจะเป็นเครื่องบริขาร
เสือในที่นี้ อาจหมายถึงปีขาล
ซึ่งเป็นปีที่ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ของผู้สร้างวัดนี้
อนึ่ง ดวงตราพระราชลัญจกรประจำพระองค์
ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า รัชกาลที่ ๕
และดวงตราพระราชลัญจกรประจำพระองค์
ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖
น่าจะเป็นแรงบันดาลใจของผู้สร้างพระอุโบสถหลังนี้
ที่มีความเกี่ยวข้องกับการพระราชทานสมณะศักดิ์
อย่างใดอย่างหนึ่งที่ปรากฎอยู่บนหน้าบันด้านทิศตะวันออก
ใบพัทธสีมาแม้จะเป็นหินทรายสีแดง
แต่จากลักษณะรูปทรงและลวดลายบนใบสีมา
น่าจะเป็นสีมาสมัยต้นรัตนโกสินทร์
กำแพงแก้ว และประตูทั้งสี่ด้าน
จากลักษณะของซุ้มประตูอาจเก่าไม่เกินสมัยรัชกาลที่ ๕
จากหลักฐานโบราณวัตถุ เช่น
พระพุทธรูป และ จารึกปีก่อสร้างอาคารกุฎิสงฆ์แบบรามัญ
ที่กำหนดว่า สร้างขึ้นใน ปี จ.ศ.๑๒๗๗,พ.ศ.๒๔๕๘
(ตรงกับปีที่ ๖ ในรัชกาลที่ ๖ )
นำมาสันนิษฐานประกอบกับโบราณสถาน คือ พระอุโบสถ แล้ว
กำหนดได้ว่า "วัดโปรดเกษ" นี้
ได้ถูกสร้างหรือปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่
อันเนื่องมาจาก "เจ้าอาวาสวัดโปรดเกษ"
ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ อย่างใดอย่างหนึ่ง
ในปีขาล จ.ศ.๑๒๗๖ ( พ.ศ.๒๔๕๗ (ตรงกับปีที่ ๕ ในรัชกาลที่ ๖ )
เจดีย์ทรงลังกา มีเจดีย์ขนาดเล็ก ๔ องค์
ที่มุมฐานประทักษิณ คติ พระเจ้า ๕ พระองค์
ด้านหน้าพระอุโบสถ วัดโปรดเกษ นนทบุรี
หน้าบันพระอุโบสถ ด้านหน้า (ทิศตะวันตก) ด้านหลัง (ทิศตะวันออก) วัดโปรดเกษ นนทบุรี
ดวงตราพระราชลัญจกรประจำพระองค์ ใน
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖
นาคชายคาพาไลด้านหลัง พระอุโบสถ วัดโปรดเกษ นนทบุรี
พัทธสีมาเอก พระอุโบสถ วัดโปรดเกษนนทบุรี
พระประธานในพระอุโบสถ วัดโปรดเกษ นนทบุรี
กุฎิเจ้าอาวาส วัดโปรดเกษ นนทบุรี
สร้าง ปี จ.ศ.๑๒๗๗,พ.ศ.๒๔๕๘
(ตรงกับปีที่ ๖ ในรัชกาลที่ ๖ )
พระพุทธรูปห่มจีวรมีลายดอกพิกุล ศิลปแบบนิยม
สมัยรัชกาลที่ ๕ - ๖
เจดีย์บรรจุอัฐิ ด้านหน้าพระอุโบสถ วัดโปรดเกษ นนทบุรี
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น