อัตชีวประวัติปฏิพัฒน์ (วัชรินทร์ ) ชีวิตตกภูมิ"คนต้องขื่อคา" พ.ศ.๒๕๑๓ ตอน : วัดร้าง กลุ่มวัดแม่นางปลื้ม (๑)

ตอน : วัดร้าง กลุ่มวัดแม่นางปลื้ม (๑)

วันพุธที่ ๖ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๑๓

วันนี้ออกสำรวจเพียง ๔ คน

มี พิเศษ สังขสุวรรณ,ธนาพล ซื้อสุวรรณ,

พุฒ วีระประเสริฐ, และข้าพเจ้า

วางแผนทำงานฝั่งเหนือของแม่น้ำลพบุรีเดิม

ตั้งแต่วัดแม่นางปลื้ม ลงมาจนถึงวัดใหม่ ปากคลองสระบัว

วัดแม่นางปลื้ม

เป็นวัดสำคัญวัดหนึ่งในประวัติศาสตร์ อยุธยา ตอนปลาย เป็นสถานที่พม่าตั้งทัพและเอาปืนใหญ่ยิงเข้ามาทางป้อมมหาชัย จนกรุงศรีอยุธยา แตก

สภาพของวัดได้รับการปฏิสังขรณ์ แต่ที่จำเป็น

เช่น โบสถ์ และประตูด้านหน้า ที่ทำเป็นประตูกรงเหล็ก

ส่วนวิหารซ่อมเพียงหลังคา

และ ใช้สังกะสีมุง

ส่วนใหญ่ยังอยู่ในสภาพที่ชำรุดทรุดโทรม

เจดีย์องค์ใหญ่หลังวิหาร

ทรุดโทรมไม่น้อยเช่นเดียวกัน

ลักษณะเป็นเจดีย์ทรงระฆัง ฐานสูง

มีสิงห์ล้อมโดยรอบ และ มีหักพังชำรุดไปหลายตัว

โดยรอบกำแพงแก้ว ด้านทิศตะวันตก และ ทิศเหนือ

ยังมีหญ้ารก

ด้านหน้าเป็นฮวงซุย (บนโคกตั้งปืนพม่า)

ด้านทิศตะวันออกมีบ้านเรือนราษฎร

รุกเข้ามาจนติดบริเวณกำแพงแก้วด้านนอก

ในภายหน้าอาจทำให้เกิดความเสียหายขึ้นได้

ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง

วัดศรีชุม

อยู่ห่างออกไปทางด้านหลังวัดแม่นางปลื้ม

ประมาณ ๑๕๐ เมตร เป็นโคกดินสูง

มีเศษอิฐหักกากปูนกระจัดกระจายอยู่โดยทั่วไปบนบริเวณโคก

เนื่องจากวัดนี้เป็นวัดร้างทิ้งอยู่

ชาวบ้านจึงใช้โคกวัดเป็นที่ปลูกพืชผลไม้

จำพวกน้อยหน่า

ส่วนชาย ๆ โคก ก็รกเป็นป่า แต่ไม่รกทึบ

วัดท่าโขลง (ท่าโพลง)

เป็นวัดร้างตั้งคู่ขนานกับวัดแม่นางปลื้ม

สภาพของวัดในปัจจุบัน ยังเหลือเป็นโคกดินบ้าง

แต่ส่วนใหญ่ราบไปหมดแล้ว

เป็นที่ในกรรมสิทธิ์ของโรงฆ่าสัตว์

ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่บริเวณวัดทั้งหมด

วัดธรณี

เป็นวัดร้าง อยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของวัดแม่นางปลื้ม

สภาพปัจจุบันเป็นโคกดินสูง

มีป่าหญ้าปกคลุมหมดทั้งวัด

ส่วนหนึ่งของวัด (ตอนกลาง)

ถูกรถไถทำเป็นทางเดิน

พบเศษอิฐหักกากปูน และพระพุทธรูปชำรุด

อยู่กระจัดกระจายโดยทั่วไปทางทิศตะวันตกของวัด

วัดมงกุฎ

อยู่ถัดจาก วัดธรณี ขึ้นไปทางเหนือ คนละฟากคู

สภาพของวัดเป็นโคกเนินดินสูง

มีป่าหญ้าและวัชพืชปกคลุมหนาแน่นมากพอสมควร

สิ่งที่ยังคงเหลืออยู่คือ "ปรางค์"

ขนาดกว้างของฐานประมาณ ๓๕๐ ซม.

ขนาดอิฐ หนา ๕ ซม. กว้าง ๑๔ ซม.ยาว ๒๘ ซม.

ลวดลายบนปรางค์

ยังคงปรากฏชัดเจนดี

เป็นลวดลายที่จัดได้ว่าค่อนข้างจะสวยงาม

แม้จะหายไปบ้างก็ตาม

วัดโพธิ์ลังกา

อยู่ถัดไปทางทิศเหนือของ วัดมงกุฎ

สภาพของวัดเป็นโคกสูง

โคกเจดีย์ปัจจุบัน

มีบ้านราษฎร์เข้าไปปลูกอาศัยอยู่บนโคกโบสถ์

และบางส่วนทำเป็นสวนปลูกน้อยหน่า

ณ ที่โคกวัดนี้ ได้พบ

ใบสีมา หินชนวน ขนาดใหญ่

มีจารึกอักษรขอมอยู่ที่คอใบสีมา ๔ - ๕ คำ

ไม่ได้ลอกเอามา

นอกจากนั้น ยังพบพระพุทธรูปหินทราย

ขนาด หน้าตักกว้าง ประมาณ ๒ เมตร

อยู่ในตำแหน่งใกล้ ๆ กับใบสีมาด้วย

วัดตำหนัก

เป็นวัดร้างอยู่นอกออกไปทางริมฝั่งน้ำ

สภาพของวัดเป็นโคกดินกว้างใหญ่

อยู่ใต้โรงงานทำอิฐ ประมาณ ๒๐๐ เมตร

โคกดินมีหลายหย่อม แต่อยู่ติด ๆ กัน

พอจะคาดคะเนได้ว่า เป็นวิหาร

และ มีเจดีย์อยู่ทางด้านหลังด้วย ๑ องค์

พบฐานพระพุทธรูปศิลาทรายทางด้านทิศตะวันตก

ฉะนั้น เนินดินที่เห็นทางตะวันออก

จึงน่าจะเป็นวิหาร หรือ ไม่ก็เป็นโบสถ์

แต่ค้นหายังไม่พบรายละเอียดมากนัก

ที่เนินดินด้านทิศตะวันตก

มียอดเจดีย์หัก กระจายอยู่ในบริเวณนั้น

วัดพร้าว

อยู่ใต้ลงมาจาก วัดตำหนัก

อยู่ในแนวเดียวกันกับวัดมงกุฎ

แต่อยู่ค่อนมาทางลำน้ำลพบุรีเดิม

สภาพของวัดเป็นโคกดิน

แต่สภาพของโบสถ์ยังเหลือให้เห็นซากอยู่มาก

โดยเฉพาะผนังด้านหลัง

มีรอยแตกแยกร้าว รอเวลาที่จะพัง

พระพุทธรูปประธาน

หน้าตักประมาณ ๒๓๐ ซม.- ๓๐๐ ซม.

ยังคงอยู่

มีเศียรหักตกอยู่ในบริเวณใกล้ ๆ กันนั้น

โคกดินตอนที่เป็นเนินโบสถ์

ถูกขุดจนยับเยินเป็นหลุมเป็นบ่อไปทั่ว

มีหญ้าคาขึ้นรกปกคลุมไปทั่ว

ด้านหลังของโบสถ์ มีเจดีย์ ๑ องค์

ถูกขุดจนราบและลึกลงไปเป็นหลุมใหญ่

แต่หลักใบสีมาหินชนวนยังปรากฏอยู่ ๒ ใบ

ทั้งด้านหน้าและหลังโบสถ์

วัดวิหารทอง

อยู่ทางด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ของวัดแม่นางปลื้ม

อาณาเขตของวัดรวมอยู่กับ วัดอินทราราม

ซึ่งอยู่ถัดไปทางด้านทิศตะวันตก

สภาพของวัด มี "ปรางค์สององค์" อยู่ทางด้านหน้า

ปรางค์องค์นอก

ยังอยู่ในสภาพที่ดีกว่า องค์ในที่ชำรุดหักพังลงแล้ว

วิหารร้างถูกปกคลุมด้วยหญ้ารก

แต่ยังคงมีพระประธานอยู่ทางด้านหลัง

ตัววิหาร หันหน้าลงแม่น้ำซึ่งอยู่ทางด้านทิศใต้

หลังวิหารเป็นโคกเจดีย์

แต่บ้านราษฎร

ได้ขึ้นไปปลูกทำเป็นที่อยู่อาศัยบนเนินเจดีย์นั้น

หลังบ้านไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นโบสถ์

หมายเหตุ : วัดที่มีจุดที่หมาย

คือ วัดที่ยังเหลืออยู่ในปัจจุบัน๒๕๕๘

(ร่าง)แผนที่ ทำโดยคณะทำงานอยุธยา ของอนุกรรมการฯอยุธยา สำรวจ เมื่อ พ.ศ.2558

วิหารและพระธาตุเจดีย์ วัดแม่นางปลื้ม หัวรอ อยุธยา ภาพ จาก Google

พระธาตุเจดีย์ มีสิงห์ล้อม วัดแม่นางปลื้ม หัวรอ อยุธยา

ผังบริเวณโดยสังเขป "วัดธรณี" บันทึก ต้นฉบับ ลายมือเขียน ปฏิพัฒน์(วัชรินทร์) ๒๕๑๓

ผังบริเวณโดยสังเขป "วัดมงกุฎ" บันทึก ต้นฉบับ ลายมือเขียน ปฏิพัฒน์(วัชรินทร์) ๒๕๑๓

วัดมงกุฎ ภาพจาก Google