ตามรอยสุนทรภู่ไปสุพรรณฯ
หัตถกรรมเครื่องลงหิน จากอยุธยา ถึง รัตนโกสินทร์
ในโคลงนิราศสุพรรณ กล่าวถึงสถานที่ "บ้านบุ" ในคลองบางกอกน้อย
ไว้ ในโคลงบทที่ ๒๐ ว่า
๒๐๏ ยนย่านบ้านบุตั้ง ตีขัน
ขุกคิดเคยชมจรร แจ่มฟ้า
ยามยากหากปันกัน กินซีก ฉลีกแฮ
มีคู่ชูชื่นหน้า นุชปลื้มลืมเดิม ฯ
"บ้านบุ" เป็นชุมชนเก่าแก่มาตั้งแต่สมัยก่อนตั้งกรุงรัตนโกสินทร์
มีประวัติเล่าสืบต่อกันมาว่า
ต้นตระกูลสืบมาจากสมัยกรุงศรีอยุธยา
ภายหลังจากกรุงแตก พ.ศ.๒๓๑๐
ชาวบ้านส่วนหนึ่งจากอยุธยา
หนีติดตาม พระเจ้าตากสินมาอยู่ที่กรุงธนบุรี ด้วย
ชาวบ้านกลุ่มนี้ยังทำงานหัตถกรรม
ที่เคยทำมาตั้งแต่ครั้งกรุงเก่า ติดตัวมาด้วย คือ
การทำ “เครื่องลงหิน”
ในอธิบายแผนที่พระนครศรีอยุธยา ระบุว่า
“ย่านวังไชย ซื้อทองแดงไปทำทองเหลืองบุขันใหญ่น้อยขาย”
สถานที่ย่านวังไชย จึงเป็นแหล่งขายทองแดง
ที่จะใช้สำหรับทำ "ทองเหลืองบุขัน"
“ย่านบ้านวัดน้อยปตูจีน ขายปรอดทองเหลืองเคลือบ”
หรือ โลหะทองแดงผสมดีบุก
หรือ เรียกว่า “ทองม้าล่อ” ที่นำเข้ามาจากเมืองจีน
สำหรับนำมาผลิตเป็นขันลงหิน
โดยผ่านกรรมวิธี ใช้หินเป็นก้อนขัดภาชนะจนขึ้นเงา
จึงเรียกว่า “เครื่องทองลงหิน”
ส่วนตลาดที่ขายขันทองลงหิน ในสมัยอยุธยา นั้น
มีแหล่งขาย ที่ “ย่านหลังวัดนก หน้าวัดโพง มีร้านชำไทมอญขาย ขัน ถาด พานน้อยใหญ่ สรรพเครื่องทองเหลืองครบ” เป็นต้น
ย่านขายวัสดุและย่านตลาดขาย เครื่องทองเหลือง,ขันลงหิน ในพระนครศรีอยุธยา
ย่านบ้านบุ ทำและขาย ใน สมัยธนบุรี และ กรุงเทพมหานคร
วัสดุทองแดงและดีบุก สำหรับทำภาชนะเครื่องลงหิน
ขันลงหิน
ขันลงหินปัจจุบัน
ทองแดงและดีบุก
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น