ประวัติศาสตร์ ชื่อ แม่น้ำ เจ้าพระยา ฉลองเทศกาลตรุษจีน

ไหน ๆ ...จะล่องแม่น้ำเจ้าพระยา  

มารู้จัก ชื่อแม่น้ำ "เจ้าพระยา" กันสักหน่อย

ชื่อแม่น้ำที่ไหลผ่านพระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี นนทบุรี ธนบุรี

ออกสู่ปากน้ำเมืองสมุทรปราการ สายนี้ 

เรียกกันมาในสมัยอยุธยา ว่าอะไร

เพราะไม่เคยปรากฎนามชื่อ "แม่น้ำ" 

ในแผนที่ชาวต่างชาติที่เข้ามาทำแผนที่ในสยามประเทศในสมัยอยุธยา

แต่มีหลักฐานฝ่ายอยุธยา ที่ ปรากฏในเอกสารจดหมายเหตุ

 “ระยะทางพระอุบาลีไปลังกาทวีป”  

ในปี จ.ศ.๑๑๑๔ ปีวอก ( พ.ศ.๒๒๙๕) 

ตรงกับปีที่ ๒๑ ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ 

เรียกพื้นที่แห่งหนึ่ง ที่อยู่ใต้เมืองพระประแดง 

เหนือ ตึกวิลันดา บางปลากด ของฮอลันดา ว่า

" ณ วันอังคาร เดือนยี่ ขึ้น ๑๒ ค่ำ ถึงเมืองพระประแดง 

รุ่งขึ้นวันพุธ เดือนยี่ ขึ้น ๑๓ ค่ำ เพลาเช้า

กรมการก็มานิมนต์ขึ้นไปฉัน ณ ศาลากลาง แล้ว

เวียนเทียนสมโภชพระราชสาส์น แล้ว

ออกไปถึง 

“น้ำเขียวปากน้ำบางเจ้าพญา”

ส่วนที่มาของ "บางเจ้าพญา" จะเริ่มขึ้นเมื่อใด นั้น

สุจิตต์ วงษ์เทศ, 

อ. ประภัสสร์ ชูวิเชียร (มหาวิทยาลัยศิลปากร) 

กับ อ. รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล (มหาวิทยาลัยรามคำแหง)  เชื่อว่า

น่าจะมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนต้น

ในแผ่นดินสมเด็จพระรามาธิบดี ราว พ.ศ. ๒๐๔๑ 

เมื่อครั้ง ชำระขุดลอกบริเวณคลองสำโรง (จ. สมุทรปราการ) 

พบเทวรูป ๒ องค์ แล้วสร้างศาลไว้เรียกว่า

"ศาลพระประแดง" 

( "ประแดง" กลายจากภาษาเขมรว่า "กมรเตง" ) 

ต่อมาพระยาละแวกเชิญเศียรเทวรูป ๒ องค์นี้ ไปเมืองละแวก จึงไม่ปรากฎรูปของเทวรูปสององค์นี้ให้เห็นในปัจจุบัน

ขอบคุณภาพประกอบบางภาพจาก Google

เส้นทาง "แม่น้ำ" จากปากน้ำ ไปถึงกรุงศรีอยุธยา

จากแผนที่ของชาวตะวันตก สมัยอยุธยา

คลองสำโรง ขุด สมัยสมเด็จพระรามาธิบดี ที่ ๒

( พ.ศ.๒๐๔๑ ) พบเทวรูปขอม ๒ องค์

คลองบางปลากด ใต้เมืองพระประแดง เหนือตึกวิลันดา และปากน้ำเขียว (ปากอ่าวไทย)

ข้อความ บางตอนใน จดหมายเหตุ “ระยะทางพระอุบาลีไปลังกาทวีป” จ.ศ.๑๑๑๔ ปีวอก ( พ.ศ.๒๒๙๕) ตรงกับปีที่ ๒๑ ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ เรียกพื้นที่แห่งหนึ่ง ที่อยู่ใต้เมืองพระประแดง ลงไปถึง “น้ำเขียวปากน้ำบางเจ้าพญา”