พระบรมธาตุชัยนาท
สร้างสมัยอยุธยาตอนต้น ซ่อมแปลง สมัยอยุธยาตอนปลาย
"พระบรมธาตุชัยนาท" มีรูปแบบทางสถาปัตยกรรม
ที่แปลกแตกต่างไปจากสถาปัตยกรรมรูป
ปราสาทขอม หรือ ปรางค์ หรือ "พระมหาธาตุ"
และเจดีย์ทรงลังกา โดยทั่วไป
แต่เป็นส่วนผสมของรูปแบบสถาปัตยกรรมทั้ง ๒ แบบ
เข้าด้วยกัน นับเป็น เจดีย์ รูปแบบพิเศษ
เช่นเดียวกับ "เจดีย์แบบพุ่มข้าวบิณฑ์"
ข้อความในจารึกลานทอง "วัดส่องคบ" กล่าวถึง
"ขุนสรรเพชญ เจ้าเมือง ประดิษฐาน "พระศรีรัตนธาตุ" แห่งกรุงไชยสถาน"
เมื่อ พ.ศ.๑๙๕๑
ตรงกับปีที่ ๑๔ในรัชกาลสมเด็จพระรามราชาธิราช พระนครศรีอยุธยา
(สายลพบุรี หรือ สายพระเจ้าอู่ทอง)
สมัยอยุธยาตอนต้น
ซึ่งมีความสำคัญสืบเนื่องต่อมาจนถึงสมัยอยุธยาตอนปลาย
ดังปรากฏ ข้อความในจารึก อีกหลักหนึ่ง (หลักที่ ๙๗)
เป็นจารึกอักษรขอม ภาษาไทย
ข้อความโดยสรุป ว่า
พระพุทธสร วัดป่าข้าวเปลือก เมืองไชยนาฎฐบูรี
คิดอ่านปฏิสังขรณ์ "ซ่อมแปลงพระบรมธาตุ"
และนิมนต์พระทิพมนต์ (จากพระนครศรีอยุธยา )
ขึ้นมาปิดทองพระบรมธาตุ ณ วันศุกร์ แรม ๕ ค่ำ เดือน ๗ (มิถุนายน)
ปีระกา นพศก พระพุทธศักราชได้ ๒๒๖๐
เสร็จบริบูรณ์แล้ว
นิมนต์ "พระทิพมนต์" แล "สมเด็จพระรูป"
ขึ้นมาฉลองสมโภช พระบรมธาตุ ด้วย
เมื่อ วันพฤหัสบดี ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒ ปีจอ สัมฤทธิศก
พระพุทธศักราชได้ ๒๒๖๑
ตรงกับปีที่ ๙- ๑๐ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ
"พระบรมธาตุ" หรือ "พระศรีรัตนมหาธาตุ"
ที่กล่าวถึงในจารึกลานทอง วัดส่องคบ สมัยพระรามราชาธิราช พ.ศ.๑๙๕๑
กับ การซ่อมแปลง "พระบรมธาตุ" ในศิลาจารึกวัดพระบรมธาตุขัยนาท
สมัยพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ พ.ศ.๒๒๖๐- พ.ศ.๒๒๖๑ นั้น
คือ พระบรมธาตุ องค์เดียวกัน.
ภาพถ่ายทางอากาศแสดงที่ตั้งวัดพระบรมธาตุชัยนาท และ วัดส่องคบ ปากแม่น้ำน้อยสบแม่น้ำเจ้าพระยา (เหนือ)
พระบรมธาตุชัยนาท เมืองไชยนาฎฐบูรี
"เจดีย์วัดโตนดหลาย"เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ ใต้สุดของอาณาจักรสุโขทัย ที่เมืองสรรคบุรี เมืองชัยนาท
จารึกลานทอง พบที่วัดส่องคบ ชัยนาท
จารึกลานทอง สมัยอยุธยาตอนต้น พบที่วัดส่องคบ เมืองชัยสถาน
ศิลาจารึก สมัยอยุธยาตอนปลาย วัดพระบรมธาตุชัยนาท
